Ja, Rotterdam is een prachtige stad. Geen Rotterdammer zal je tegenspreken. Maar Rotterdam is zeker ook een unieke stad. ‘Rotterdam is niet te filmen’, liet de Rotterdamse dichter Jules Deelder ons weten met zijn gedicht ‘Rotown Magic’. Omdat de havenstad zo uitzonderlijk is, kun je die niet vergelijken met Den Haag, Utrecht en zeker ook niet met Amsterdam. Op welke manier kun je Rotterdam en Rotterdammers het beste begrijpen? Laat ons je helpen. We zetten 8 Rotterdamse zaken op een rijtje om de Maasstad beter te leren kennen.
Havenstad zonder haven
‘Geen woorden maar daden’ is een havenleus uit de 19e eeuw die onlosmakelijk verbonden is met Rotterdam. Maar velen die Rotterdam voor de eerste keer bezoeken zullen zich afvragen waar die beroemde haven van Rotterdam dan is. Waar kan ik die ergens zien in het centrum? Nou, niet. De trots van Rotterdam zit kilometers verwijderd van het centrum richting de Noordzee. Daar vind je de grote havens en terminals die volledig geautomatiseerd zijn en ook bijvoorbeeld de mammoettankers kunnen ontvangen.
Het is op zich natuurlijk ook wel logisch dat de grote havens van Rotterdam ver weg zitten van het centrum. Denk aan de ruimte die nodig is voor de havenactiviteiten, de nabijheid van de Noordzee en vanwege de gezondheidsrisico’s voor omwonenden.
Als je geïnteresseerd bent om de haven Rotterdam te bezoeken, dan zijn er meerdere mogelijkheden. Je kunt met ons op stap om de Waalhaven te ontdekken. Dit is de dichtstbijzijnde haven vanaf het centrum en de Waalhaven is nog steeds in gebruik. Wij verzorgen een speciale havenfietstour die geleid wordt door onze havenexpert Edwin. Als je echt het grote werk wil zien, dan is het zeker aan te raden om een kijkje te nemen op de website van FutureLand. Daar kun je de grote haven van dichtbij ervaren.
De Tweede Wereldoorlog is nooit ver weg
Rotterdam is natuurlijk dé moderne architectuurstad van Nederland. Een Nederlandse metropool met een unieke skyline en unieke bouwwerken als de Kubuswoningen, Erasmusbrug, Markthal en het Timmerhuis. Rotterdam voelt als een dynamische en jonge stad waarvan het aangezicht steeds veranderd door de nieuwe bouwwerken.
Eén van de hoofdredenen waarom de stad zo jong aanvoelt, komt door de impact van de Tweede Wereldoorlog. De verwoesting van het bombardement (14 mei 1940) heeft grotendeels de oude stadskern weggevaagd, maar ook de ruimte gegeven om Rotterdam opnieuw in te richten. Door deze naoorlogse stadsplanning is er nog steeds ruimte om in het centrum van de stad nieuwe bouwwerken te ontwikkelen.
De oplettende bezoeker ziet en voelt hoe de Tweede Wereldoorlog nog steeds aanwezig is in Rotterdam. Het beroemdste monument van Rotterdam is de De verwoeste stad van Ossip Zadkine. Op een krachtige manier wordt hier de wanhoop en het leed van het bombardement uitgebeeld. Maar op een mentale manier is de oorlog nog aanwezig in Rotterdam. De bekende officiële wapenspreuk ‘Sterker door strijd’ is zo’n typische verwijzing naar de periode 1940-1945. Koningin Wilhemina had dit devies gekozen om de moed en kracht van de Rotterdammers te duiden.
Wil je meer weten over Rotterdam en de Tweede Wereldoorlog? Ga dan mee met onze Rotterdam Wiederaufbau Führung.
Middeleeuws dorp
Wat is de belangrijkste gebeurtenis in de geschiedenis van Rotterdam? De ontwikkeling tot wereldhavenstad? Of het bombardement van Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog? Als je kijkt naar deze twee historische beslissende momenten, zou je ook kunnen denken dat Rotterdam een stad is die “slechts” zo’n ongeveer 200 jaar jong is. Waar vind je immers in het centrum gebouwen die ouder zijn dan pakweg 200 jaar? Er is één kenmerkend bouwwerk die meer vertelt over de roots van Rotterdam en dat is de Laurenskerk die vlakbij de Markthal staat.
De Laurenskerk is gebouwd in de periode 1449-1525 en vormde net als vele andere godshuizen het middelpunt van een middeleeuwse stad. Je ziet er niet veel meer van terug, maar Rotterdam is een middeleeuwse stad met meer dan 700 jaar geschiedenis. Zo rond 1270 begonnen vissers met het aanleggen van een dam in de rivier de Rotte om een nederzetting te stichten en in 1340 kreeg Rotterdam stadsrechten.
Rotterdam heeft dezelfde gebeurtenissen meegemaakt als vele van oorsprong andere middeleeuwse steden; van stadsuitbreidingen tot aan openbare ophangingen en cholera-uitbraken. Alleen zie je er nog weinig van terug door het bombardement, de wederopbouwperiode en bouwwoede die vaak in Rotterdam heerst.
(afbeelding Laurenskerk: ‘Michael van Oers // www.mevanoers.cc’)
Niet lullen maar poetsen
Rotterdam is natuurlijk bij uitstek dé werkstad van Nederland. Hier worden immers de overhemden al met opgerolde mouwen verkocht. Hier wordt het geld verdiend, in Den Haag verdeeld en in Amsterdam opgemaakt. Maar waar komt dit (stereotype) beeld eigenlijk vandaan? Hoogstwaarschijnlijk heeft dit voornamelijk te maken met de groei van Rotterdam als wereldhavenstad vanaf ca. 1870. Toen raakte ook het bekende motto ‘Geen woorden maar daden’ in zwang. Dat was ook een tijd waar ze nog nooit gehoord hadden van een maximaal tilgewicht van 23 kilo en waar arbeidersvrouwen nog geeneens durfden te dromen van zwangerschapsverlof.
Maar vlak ook zeker de invloed van de Tweede Wereldoorlog niet uit. Heel Nederland moest weer opgebouwd worden, maar vooral Rotterdam na het bombardement. Er was geen tijd om te treuren en terug te kijken. De blik stond op de nabije toekomst gericht en de schouders moesten eronder. De stad in puin diende weer opgebouwd te worden om de Nederlandse en Rotterdamse economie aan te zwengelen.
Voetbalgek Rotterdam
Rotterdam kent maar liefst drie betaalde voetbalclubs. Excelsior is de charmante club uit Kralingen en Sparta is de traditionele club die voetbalt op het Kasteel. Maar het gros in Rotterdam is voor Feyenoord, de grootste volksclub van Nederland. Hier komt alles samen wat oer-Rotterdams is. In De Kuip verlangen de fans mooi voetbal gecombineerd met vechtvoetbal en heerst het principe ‘werken voor je geld’. Ook de bekende Rotterdamse leuzen ‘Sterker door strijd’ en ‘Geen woorden maar daden’ zijn innig met de voetbalclub verbonden en deze motto’s prijken als tattoo op mening lichaam van een Feyenoord-fan.
Feyenoord is van oudsher een arbeidersclub. Ontstaan in 1908 in de arbeiderswijk Feijenoord en de club wordt al snel in het begin de lieveling van het gewone volk door de vele successen die geboekt worden. Na de Tweede Wereldoorlog is Feyenoord in 1970 de eerste Nederlandse club die de Europacup 1 wint. Dan wordt ook een traditie geboren door het succes te vieren op de Coolsingel met honderdduizenden fans. Nog steeds als Feyenoord een landskampioenschap of beker wint stroomt de Coolsingel vol voor de grootste club van Nederland.
Spotten met Amsterdam
Rotterdam en Amsterdam zijn twee compleet verschillende werelden. Bij de één struin je door de gouden 17e eeuw en bij de ander kom de je moderne creaties tegen van architect Rem Koolhaas. In De Kuip worden de mouwen opgestroopt en in de ArenA wordt hogeschoolvoetbal verlangd. Kortom: er zijn grote verschillen en Rotterdammers maken graag een geintje om te spotten met de hoofdstedelingen.
Zo zong de bekende komiek Dorus in de jaren zestig ‘Weet je wat een Rotterdammer het mooist van Mokum vindt? Da’s de laatste trein naar Rotterdam, dat weet het kleinste kind.’ Jules Deelder had het regelmatig over die ‘pleurisstad’ en veel Rotterdammers zeggen gewoon 020 omdat het enige moeite kost om het woord Amsterdam uit te spreken. Voor velen is het gewoon een geintje, maar sommigen nemen de rivaliteit met Amsterdam vrij serieus. Zo zijn er verhalen bekend van Rotterdammers die liever omrijden richting België of Duitsland om daar het vliegtuig te pakken in plaats van vliegen vanaf Schiphol…
De stad van de bijnamen
Het verzinnen en toekennen van bijnamen is een echte sport in Rotterdam. Alleen de stad zelf al heeft verschillende bijnamen met Rotjeknor, 010, Rotown en Roffa. Maar ook vele gebouwen hebben schitterende bijnamen. De populairste zijn: De Zwaan voor de Erasmusbrug, de Koopgoot voor de winkelstraat Beurstraverse en De Kuip voor het voetbalstadion Feijenoord. Maar Rooie Willem voor de Willemsbrug, het Blaakse Bos voor de Kubuswoningen en de Haaienbek voor Rotterdam Centraal Station worden ook vaak gebruikt.
Niet alleen gebouwen krijgen in de Maasstad passende bijnamen, maar ook personen. De beroemde Feyenoorder Willem van Hanegem gaat door het leven als De Kromme. Rigardus Rijnhout (1922-1959) is de grootste Rotterdammer ooit met zijn 2 meter en 38 centimeter. Hij wordt eerbiedig de Reus van Rotterdammer genoemd. Oud-burgemeester Bram Peper was lange tijd getrouwd met de zakenvrouw en politica Neelie Kroes. Lange tijd waren ze in Rotterdam bekend als het ‘peper-en-zout-stelletje’. Als je geïnteresseerd bent in meer bijnamen, dan is onze Stadtrundgang Rotterdam Highlights zeker een goede aanrader.
